Yêu cầu với gian điều hòa, phân xưởng cơ khí và gian lò hơi

Đối với các nhà máy chế biến thực phẩm, cần phải bố trí các gian máy lạnh, phân xưởng cơ khí, gian lò hơi hợp lý, không gây ảnh hưởng đến khu vực chế biến, nhất là vấn đề vệ sinh.

Yêu cầu đối với gian điều hòa

Mục đích của việc bố trí

Bố trí máy và thiết bị hợp lý trong buồng máy là rất quan trọng nhằm mục đích:

• Gian máy bố trí sao cho không gây ồn, ảnh hưởng đến các khu vực gia công chế biến và bảo quản thực phẩm.
• Nằm ở vị trí thuận lợi, không gian thoáng đãng có thể đưa xe vào ra để vận chuyển, di dời thiết bị khi cần thiết hoặc các xe phòng cháy chữa cháy có thể vào ra.
• Không ảnh hưởng đến các khu vực khác như: khu văn phòng, khu vệ sinh,…
• Không quá xa các khu vực gia công chế biến và bảo quản thực phẩm để đường ống từ gian máy đến các dàn lạnh ngắn.
• Đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, phòng nổ và vệ sinh công nghiệp: các cửa ra vào đủ lớn, mở ra bên ngoài, có trang bị các lam thông gió gian máy, chiều cao đủ lớn thoáng đãng. Trong phòng máy có đầy đủ các bảng, nội qui, qui định, các dụng cụ vận hành sửa chữa, bảo hộ lao động, mặt nạ phòng độc vv. . .
• Đảm bảo thuận tiện cho việc bảo dưỡng, sửa chữa, thay thế máy và thiết bị.

Vị trí lắp đặt

Buồng máy và thiết bị thường được bố trí vào sát tường khu vực gia công chế biến và bảo quản thực phẩm để đường nối ống giữa máy thiết bị và dàn lạnh là ngắn nhất.

Buồng máy và thiết bị có thể nằm chung trong khối nhà của khu vực gia công chế biến và bảo quản thực phẩm hoặc tách rời. Đối với các hệ thống lớn có thể có buồng máy riêng và buồng thiết bị riêng.

Cách bố trí

Trong buồng máy thường bố trí: các máy nén, các tổ máy nén bình ngưng, bơm các loại, dụng cụ đo đạc, kiểm tra; có thể có thêm bình trung gian, bình tách dầu vv… 

Chiều rộng chính của lối đi trong buồng máy là 1,5m trở lên, các máy và thiết bị lớn đến 2,5m. Khoảng cách này để đi lại, tháo lắp sửa chữa máy dễ dàng, khoảng cách giữa máy và thiết bị ít nhất là 1m, giữa thiết bị và tường là 0,8m nếu đây không phải là lối đi vận hành chính. Các thiết bị có thể đặt sát tường nếu phía đó của thiết bị hoàn toàn không cần đến vận hành bảo dưỡng. 

Bảng điều khiển với các dụng cụ đo kiểm và báo hiệu phải bố trí sao cho có thể quan sát được dễ dàng từ bất kỳ vị trí nào trong buồng máy.

Về an toàn phòng chống cháy nổ, buồng máy và thiết bị ít nhất phải có hai cửa bố trí đối diện ở khoảng cách xa nhất trong buồng máy, ít nhất có một cửa thông ra ngoài trời, các cánh cửa mở ra ngoài.

Chiều cao buồng máy amoniac ít nhất đạt 4,2m, freon 3,5m đối với công suất lớn và 2,6m đối với thiết bị nhỏ hơn. Buồng máy phải có quạt thông gió thổi ra ngoài, mỗi giờ có thể thay đổi không khí trong buồng 344 lần.

Trong buồng thiết bị bố trí các thiết bị như bình ngưng, bình bay hơi, các bình chứa, bình quá lạnh, bình chứa dầu, bình tách dầu, các bơm nước và bơm amoniac, bình tách khí không ngưng, bình tách lỏng v.v… Chiều cao buồng thiết bị không nhỏ hơn 3,6m. 

Khi bố trí bình bay hơi và bình ngưng ống vỏ nằm ngang phải chú ý đến việc vệ sinh, làm sạch định kỳ cặn bẩn phía nước muối và nước làm mát. Phải bố trí không gian để thao tác vệ sinh ống bằng bàn chải đuôi cáo có chiều dài ít nhất bằng chiều dài bình. Bình ngưng ống chùm thẳng đứng, dàn ngưng tưới, có thể đặt ngoài trời. Bình chứa cao áp tách dầu, gom dầu trường hợp này cũng có thể đặt ngoài hiên có mái che.

Một số thiết bị có thể đặt chồng lên nhau: bình ngưng trên bình chứa cao áp, bình tách khí không ngưng trên bình chứa cao áp. Các ống dẫn giữa các thiết bị có thể bố trí trên cao hoặc dưới sàn. Bố trí ống dẫn trên cao có nhược điểm là gây trở ngại cho việc tháo lắp bốc dỡ các thiết bị khi sử dụng các thiết bị nâng hạ. Chính vì vậy nên bố trí sát tường và ở chỗ sáng để có thể bảo dưỡng thường xuyên.

Các ống dẫn đặt trên cao cần đặt nghiêng, độ nghiêng ít nhất 0,002 ngược hướng dòng chảy của hơi đẩy và ít nhất 0,003 ngược hướng dòng chảy của hơi hút để đảm bảo dầu và lỏng không chảy vào máy nén. Đường ống cũng có thể bố trí trong kênh ở dưới sàn. Các kênh có chiều cao không nhỏ hơn 1,9m và chúng được trang bị quạt gió thay đổi ba lần không khí thể tích kênh trong một giờ.

Khi bố trí đường ống phía dưới, đường ống hút và đẩy của mỗi máy nén đều phải bố trí van xả để amoniac lỏng ở các điểm thấp nhất của đường ống về bình chứa thu hồi. 

Các buồng khác như buồng hành chính, diện tích phụ, phòng thay quần áo, buồng sinh hoạt thường được bố trí gần buồng máy và thiết bị.

Bố trí dàn lạnh hợp lý để tuần hoàn gió đều. Tầm với của các quạt dàn lạnh chỉ đạt một khoảng nhất định, khi chiều dài buồng lạnh lớn cần bố trí thổi theo chiều rộng và bố trí một vài dàn lạnh.

Yêu cầu đối với phân xưởng cơ khí và gian lò hơi

Đi đôi với phân gian máy móc thiết bị, trong các xí nghiệp chế biến thực phẩm cần có phân xưởng cơ khí và gian lò hơi.

Phân xưởng cơ khí là nơi được sử dụng để bảo trì, bảo dưỡng và sửa chữa các thiết bị máy móc hư hỏng, sản xuất và chế tạo các thiết bị mới vv…

Lò hơi được sử dụng trong các nhà máy chế biến thực phẩm nhằm cấp nhiệt cho băng chuyền hấp luộc thực phẩm. Yêu cầu hơi hấp luộc thường không lớn lắm nên gian lò hơi cũng nhỏ. Nên sử dụng lò hơi đốt dầu , không nên sử dụng thân vì bụi nhiều ảnh hưởng đến vệ sinh thực phẩm nói chung.

Do tính chất công việc của gian cơ khí và lò hơi giống gian máy lạnh nên yêu cầu về xây dựng các gian này tương tự như gian máy và nên bố trí gần gian máy, xa khu vực chế biến và khu văn phòng.