Việc lựa chọn cây để lấy giống đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn nguồn gen quý, phát triển các giống cây trồng mới có tính trạng tốt và ổn định. Dưới đây là một số tiêu chí cần cân nhắc khi chọn cây để lấy giống.
Chọn những điểm đặc biệt
Bạn có thể lựa chọn rất nhiều đặc điểm về chất lượng của cây trồng và hoa quả của nó. Quan sát cây và quả của nó thật cẩn thận trong khi chúng phát triển. Sau đó bạn sẽ quyết định xem nó tốt ở chỗ nào. Một cây có thể là rất tốt nếu:
- Vẫn sống được qua các kỳ hạn hán
- Sai quả hoặc sai hạt – năng suất cao
- Ra quả sớm hoặc cho lá và củ muộn
- Mọc tốt ở những loại đất đặc biệt như đất sét, đất cát, đất chua
- Có vị ngon, hương thơm
- Sống được qua một trận lụt
- Chịu được thời tiết nóng nực hoặc rét mướt
- Cho quả hoặc hạt to
Tuổi và kích thước cây
Lớn hơn không phải lúc nào cũng tốt hơn, đặc biệt là trong thế giới cây con. Tránh những cây con thân gỗ cao, chân dài, vươn dài, có dấu hiệu “bị già”. Thay vào đó, hãy chọn những cây giống nhỏ nhắn hơn, mềm mại dẻo dai hơn màu xanh sáng, tươi và khỏe mạnh.
Cây con càng già và càng lớn, và chúng bị buộc phải sống trong những thùng nhỏ như vậy càng lâu, thì chúng càng có nhiều khả năng bị bó rễ và còi cọc vĩnh viễn.
Thực vật trở nên bám rễ khi rễ của nó phát triển quá lớn so với thùng chứa hiện tại và quấn chặt lấy chúng. Điều này làm cho rễ của chúng khó lan rộng và hình thành sau khi cây được cấy ghép, điều này ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của nó. Nó cũng có thể dẫn đến sốc cấy ghép, nếu rễ của chúng bị đứt rời quá thô bạo nhằm nới lỏng chúng trong quá trình cấy ghép.
Rễ phát triển khỏe
Bộ rễ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của cây. Một bộ rễ khỏe mạnh sẽ giúp cây:
- Hấp thụ nước và dinh dưỡng từ đất: Rễ là bộ phận chính giúp cây hút nước và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự sinh trưởng. Nếu bộ rễ yếu, cây sẽ không thể hấp thụ đủ nước và dinh dưỡng, dẫn đến còi cọc, chậm phát triển và dễ bị chết.
- Cố định cây trong đất: Rễ giúp cố định cây trong đất, chống lại sự xói mòn của gió và nước. Một bộ rễ yếu sẽ khiến cây dễ bị lung lay, đổ ngã, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
- Dự trữ chất dinh dưỡng: Một số loại cây có thể dự trữ chất dinh dưỡng trong rễ, giúp cây sống sót qua những giai đoạn khó khăn như mùa đông hoặc hạn hán.
Do đó, việc kiểm tra tình trạng của bộ rễ là điều rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của cây.
Khả năng thích nghi tốt
Khi chọn bất kỳ loại giống cây trồng nào, chúng ta cũng cần phải chú ý đến loại giống cây đó có khả năng thích nghi tốt cho điều kiện khí hậu tại khu vực trồng hay không.
Tùy vào từng điều kiện khí hậu của vùng miền mà chúng ta có thể lựa chọn được giống cây sau cho phù hợp. Việc mang giống cây trồng tại miền Nam để trồng cho miền Bắc là đều không thể bởi khí hậu, thổ nhưỡng và độ ẩm của cả hai vùng này đều có sự khác biệt lớn. Đều này cũng cho thấy rằng, khả năng thích nghi cũng là yếu tố rất quan trọng cần phải lưu ý khi lựa chọn cây giống.
Có khả năng chống chịu sâu bệnh
Bên cạnh việc chọn cây giống trồng có khả năng thích nghi tốt, thì vấn đề về sâu bệnh cũng rất được quan tâm. Cho dù là loại cây trồng nông nghiệp, cây công nghiệp hay cây ăn quả, cây lấy hoa,… thì đều phải đảm bảo các tiêu chí phòng trừ sâu bệnh.
Nếu giống cây không khỏe mạnh thì không thể nào thích nghi với điều kiện thời tiết, không có khả năng tăng trưởng nhanh, mặc dù đã sử dụng nhiều loại phân bón.
Chọn cây giống mang lại năng suất cao
Hầu hết nhiều nông dân hiện nay đều lựa chọn các giống cây trồng mới với hy vọng sẽ mang lại năng suất cao. Tuy nhiên, để đảm bảo mang lại hiệu quả cao nhất thì chúng ta nên chọn những giống cây mới, đã được thử nghiệm thành công và kết quả phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu nơi mà mình đang sinh sống.
Mặc dù vậy, nhưng quá trình thử nghiệm này vẫn chưa thể cam kết 100% giống cây mang lại hiệu quả khi trồng thực tế. Chính vì vậy, chúng ta nên chọn những loại cây giống thật sự chất lượng, cho năng suất cao và phải ổn định qua từng mùa. Vấn đề này cũng sẽ quyết định không nhỏ đến hiệu quả kinh tế nên người nông dân cần đặc biệt chú ý.
Phù hợp với điều kiện kinh tế
Hiện nay có rất nhiều những loại cây giống với giá thành rất cao. Sản lượng của những loại giống này mang lại cũng không hề nhỏ, tuy nhiên nếu so sánh với các loại cây giống khác với mức giá trung bình thì nó cũng sẽ có sự chênh lệch không ít. Vì vậy, trước khi chọn mua cây giống chất lượng với giá phù hợp, thì chúng ta nên cân nhắc xem giống cây đó có phù hợp với năng suất cũng như giá bán sau khi thu hoạch hay không.
