Quá trình thụ phấn và tạo hạt là những quá trình sinh học quan trọng, đóng vai trò thiết yếu trong sự sinh sản và phát triển của thực vật hạt kín.
Quá trình thụ phấn là gì?
Quá trình thụ phấn là hiện tượng xảy ra khi hạt phấn từ nhụy hoa (phần dực trên bông hoa) đến gặp noãn hoa (phấn cái trên bông hoa) và tạo thành hạt có khả năng sinh trưởng.
Sự thụ phấn xảy ra như thế nào?
Hạt phân được gió, nước, côn trùng, chim chóc và con người đưa đi. Hóa chất và các yếu tể khác có thể ngăn chặn quá trình thụ phấn.
Các kiểu thụ phấn
- Tự thụ phấn: Xảy ra khi phần đực và phần cái ở gần nhau và nằm trên cùng một bông hoa và không điếc, ví dụ rau diếp, cà chua. Hạt phấn được đưa từ phần đực sang phần cái nhờ gió, nước và các hoạt động, với các cây họ dâu và dâu Hà Lan thì quá trình thụ phấn xảy ra trước khi hoa nở.
- Thụ phấn chéo: Xảy ra khi phần đực và phần cái nằm trên các bông hoa khác nhau trên cùng một cây như, ví dụ cây dưa chuột, cây ngô, cây dưa hâu, cây cà, cây bầu, cây bí; hoặc nằm trên các bông hoa khác nhau trên các cây khác nhau, ví dụ cây đu đủ, cây cà rốt, cây cần tây, cây mùi tây. Thân hoa được gió, ong, ruồi và các côn trùng khác đưa đi.
- Thụ phấn bằng tay: Khi người giúp hoa thụ phấn, ví dụ với cây ngô, một túi giấy được chụp lên cờ ngô (phần hoa đực) trong vòng hơn một giờ đồng hồ sau đó được lấy ra và đặt lên phấn hoa cái và dê trong hai đến ba ngày, rồi được lấy đi. Các hạt phấn hoa trong túi giấy đã thụ phấn cho phấn hoa cái.
Sự hình thành hạt
Quá trình hình thành hạt là một phần quan trọng trong chu kỳ sinh sản của thực vật hạt kín. Nó bắt đầu từ sau khi thụ phấn và diễn ra theo các giai đoạn sau:
- Sau khi thụ phấn, tế bào tinh trùng trong ống phấn di chuyển đến noãn và kết hợp với tế bào trứng, tạo thành hợp tử.
- Hợp tử bắt đầu phân chia nhiều lần, tạo thành phôi.
- Vỏ hạt được hình thành từ vỏ noãn, bảo vệ phôi và nội nhũ bên trong.
- Nội nhũ được hình thành từ tế bào nhân đôi của noãn, cung cấp chất dinh dưỡng cho phôi phát triển.
- Hạt được hình thành từ hợp tử đã phân chia (phôi), vỏ hạt và nội nhũ (nếu có)
