Thanh long là một trong những loại trái cây nổi bật của Việt Nam và tình hình sản xuất – tiêu thụ của nó có sự biến động đáng kể cả trong nước và quốc tế. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về tình hình này:
Tình hình sản xuất thanh long
Sản xuất trong nước
Diện tích, năng suất, sản lượng
Trong những năm qua diện tích thanh long không ngừng được mở rộng, theo số liệu thống kê của Cục Trồng trọt (2020) nước ta hiện có 60/63 tỉnh, thành có trồng thanh long, với diện tích hơn 65,2 nghìn ha, sản lượng 1,37 triệu tấn.
Tuy nhiên vùng thanh long tập trung chủ yếu tại 03 tỉnh Bình Thuận, Long An, Tiền Giang (55,2 nghìn ha, chiếm gần 85% diện tích thanh long cả nước); trong đó Bình Thuận là tỉnh sản xuất thanh long lớn nhất (chiếm 52% diện tích và hơn 50% sản lượng so cả nước).
Ngoài ra, thanh long còn được trồng ở Tây Ninh, Đồng Nai, Cà Mau và một số tỉnh miền Trung; miền núi phía Bắc cũng đã trồng thanh long nhưng quy mô nhỏ, diện tích không đáng kể (dưới 10%).
Theo Hiệp hội thanh long Long An, diện tích trồng loại cây này của địa phương vượt 12.000 ha, tính đến tháng 11/2023 còn 9.000 ha, tức đã có hơn 3.000 ha diện tích bị nông dân phá bỏ. Hiện, sản lượng thanh long chỉ bằng 50% so với trước. Số liệu từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Tiền Giang, cho thấy diện tích cây ăn trái trên địa bàn toàn tỉnh là 86.089 ha. Trong đó, diện tích trồng thanh long là hơn 8.700 ha.
Tháng 11/2023, toàn tỉnh đã cấp và đang hoạt động được 279 mã số vùng trồng cây ăn trái, với diện tích hơn 20.000 ha. Trong đó, đã cấp mã số vùng trồng thanh long được 78, với diện tích hơn 6.100 ha.
Hiện một số nông dân ở vùng chuyên canh thanh long huyện Chợ Gạo (Tiền Giang) và huyện Châu Thành (Long An) mạnh dạn đầu tư sản xuất thanh long theo công nghệ Israel nhằm tiết kiệm diện tích, nâng cao năng suất, chất lượng trái hướng tới xuất khẩu sang thị trường khó tính…
Kinh tế hộ, trang trại:
- Kinh tế hộ gia đình: Đây là một trong những tác nhân quan trọng trong việc phát triển sản xuất, đóng vai trò nền tảng để phát triển các hoạt động sản xuất nông nghiệp. Kinh tế hộ gia đình giúp duy trì sản xuất quy mô nhỏ và linh hoạt, phù hợp với nhu cầu và điều kiện từng vùng, đồng thời góp phần vào việc duy trì các giá trị truyền thống trong sản xuất nông sản.
- Kinh tế trang trại: Mặc dù kinh tế trang trại chưa phát triển mạnh mẽ, nhưng các trang trại lớn chủ yếu do doanh nghiệp đầu tư. Các trang trại này thường tập trung vào việc đầu tư cơ sở hạ tầng, thu mua, bảo quản và sơ chế nông sản, đồng thời tìm kiếm thị trường tiêu thụ. Đặc biệt, nhiều trang trại đạt chuẩn VietGAP, giúp nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường trong và ngoài nước. Ví dụ:
- Trang trại thanh long của Công ty Cát Tường tại xã Thạnh Tân, huyện Tân Phước với diện tích đạt chuẩn VietGAP 48 ha (2 trang trại).
- Trang trại thanh long của Công ty TNHH Long Việt tại xã Hưng Thạnh, huyện Tân Phước, với diện tích đạt chuẩn VietGAP 15 ha.
Doanh nghiệp:
Các doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển sản xuất thanh long và mở rộng thị trường tiêu thụ. Họ đã chủ động đầu tư vào sản xuất thanh long với chất lượng cao, đảm bảo đạt chuẩn VietGAP. Điều này giúp tạo ra nguồn cung ổn định, đảm bảo chất lượng cho các đơn hàng xuất khẩu.
Các doanh nghiệp cũng đã chủ động liên hệ và mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các đối tác quốc tế như Trung Quốc và Thái Lan, để xuất khẩu trực tiếp thanh long sang các quốc gia này. Việc mở rộng thị trường không chỉ giúp tăng trưởng xuất khẩu mà còn góp phần nâng cao giá trị thương hiệu thanh long Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Quốc tế
Các loại thanh long chính:
- Thanh long vỏ đỏ, ruột trắng: Chủ yếu xuất khẩu từ Việt Nam và Thái Lan.
- Thanh long vỏ đỏ, ruột đỏ: Được sản xuất chủ yếu từ Israel và Malaysia.
- Thanh long vỏ đỏ, ruột tím: Đến từ Guatemala, Nicaragua, Ecuador và Israel.
- Thanh long vỏ vàng, ruột trắng: Được sản xuất tại Colombia và Ecuador.
Các quốc gia xuất khẩu thanh long lớn:
- Châu Á: Việt Nam, Thái Lan, Đài Loan, Sri Lanka.
- Trung Đông: Israel.
- Châu Mỹ: Mexico, Colombia, Ecuador, Guatemala.
Sản xuất thanh long tại các quốc gia:
- Trung Mỹ:
- Nicaragua sản xuất thanh long ruột đỏ và xuất khẩu sang Mỹ, Canada, châu Âu và Nhật Bản.
- Guatemala, El Salvador, Honduras, Costa Rica sản xuất thanh long ở quy mô nhỏ trong sân vườn.
- Colombia là quốc gia hàng đầu sản xuất thanh long vàng.
- Ecuador sản xuất cả hai loại thanh long vàng và ruột đỏ.
- Israel: Sản xuất thanh long xuất khẩu sang các nước châu Âu.
Sản xuất thanh long tại Trung Quốc:
- Diện tích trồng thanh long tại Trung Quốc đã tăng mạnh trong những năm qua.
- Năm 2017, diện tích trồng thanh long ở Trung Quốc là 35.555 ha, chủ yếu tập trung ở các tỉnh phía nam giáp với Việt Nam như Quảng Tây, Quảng Đông, Quý Châu, Hải Nam, Vân Nam và Phúc Kiến.
- Đến tháng 9/2019, diện tích trồng thanh long tại Trung Quốc đã tăng lên 60.000 ha.
