Sắn lát khô là nguyên liệu quan trọng, không chỉ được sử dụng trong chế biến thực phẩm mà còn là thành phần chính trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Để bảo quản sắn lát khô lâu dài và duy trì chất lượng, cần thực hiện quy trình bảo quản sắn khô chi tiết từ thu hoạch đến bảo quản như sau:
Quy trình bảo quản sắn lát khô
Thu hoạch và làm sạch
Loại bỏ tạp chất và chuẩn bị nguyên liệu đầu vào sạch sẽ cho giai đoạn thái lát và làm khô.
- Thu hoạch đúng thời điểm: Sắn cần được thu hoạch khi củ đạt độ chín sinh lý (thường từ 8-12 tháng sau trồng, tùy giống). Tránh thu hoạch trong điều kiện thời tiết mua để hạn chế ẩm mốc.
- Làm sạch củ sắn: Loại bỏ phần cuống, rễ con và các tạp chất bám trên bề mặt củ, dùng nước sạch để rửa kỹ, đảm bảo loại bỏ bùn đất và lớp vỏ mỏng bên ngoài.
Thái lát và làm khô
Thái lát: Dùng máy hoặc dao để thái củ sắn thành lát mỏng, kích thước lát nên đồng đều, thông thường dày 3-5 mm. Độ mỏng của lát ảnh hưởng đến thời gian và chất lượng phơi khô: lát mỏng sẽ khô nhanh và đều hơn.
Phơi nắng hoặc sấy khô: Sắn lát đạt tiêu chuẩn khi bẻ gãy nghe tiếng “tách” rõ ràng, không bị dẻo hoặc có cảm giác ẩm. Độ ẩm lý tưởng sau khi làm khô là 12%.
- Phơi nắng: Trải sắn lát trên các bề mặt sạch như bạt nhựa, giàn phơi hoặc sàn bê tông, phơi dưới ánh nắng mặt trời trong 2-4 ngày, đảm bảo các lát không bị chồng lên nhau. Thường xuyên đảo đều các lát sắn để khô đồng đều.
- Sấy khô: Nhiệt độ sấy nên duy trì từ 50-60°C, thời gian sấy từ 12-24 giờ, tùy thuộc vào độ dày của lát và công suất máy.
Đóng gói
- Sử dụng dụng cụ bảo quản: Cho sắn vào chum, vại, thùng kim loại hoặc bao ni lông nhiều lớp kín để chống chuột và côn trùng phá hoại.
- Bảo quản số lượng lớn: Sử dụng quây cót tráng nhựa đường và giấy xi măng để bảo quản số lượng lớn.
Phương pháp bảo quản
- Phương pháp bảo quản khô: Lưu trữ sắn lát khô ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và độ ẩm cao. Nơi bảo quản phải khô ráo, thoáng mát và tránh tiếp xúc với độ ẩm cao nhằm ngăn ngừa nấm mốc. Bảo quản sắn lát khô trong môi trường kín có thể giữ chất lượng tốt trong vòng 6 tháng đến 1 năm.
- Phương bảo quản lạnh: Trong điều kiện cần thiết có thể được bảo quản trong kho lạnh bảo quản củ sắn để kéo dài thời gian sử dụng.
Kiểm tra và giám sát
Việc kiểm tra định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng trong quá trình bảo quản.
- Kiểm tra tình trạng bao bì, độ kín và các dấu hiệu xâm nhập của chuột, côn trùng.
- Đo độ ẩm của sắn lát định kỳ, đảm bảo không vượt ngưỡng cho phép.
Ứng dụng của sắn lát khô
Trong công nghiệp
- Sản xuất thực phẩm: Tinh bột sắn lát khô được dùng để chế biến thành bột ngọt, siro, bánh kẹo, mạch nha và rượu cồn, là nguyên liệu chính để làm bột năng, dùng phổ biến trong nhiều món ăn.
- Công nghiệp dược phẩm: Tinh bột từ sắn khô được dùng làm chất độn, chất kết dính trong sản xuất thuốc viên và các sản phẩm y dược khác.
- Ngành giấy và dệt may: Sắn lát khô cung cấp tinh bột cho sản xuất giấy và keo dán, đồng thời hỗ trợ quá trình hồ sợi trong ngành dệt may.
- Vật liệu phân hủy sinh học: Tinh bột sắn được chế biến thành màng phân hủy sinh học, thay thế nhựa dẻo trong sản xuất bao bì thân thiện với môi trường.
Trong nông nghiệp
- Thức ăn chăn nuôi: Sắn lát khô được nghiền thành bột hoặc ép viên để làm thức ăn giàu năng lượng cho gia súc, gia cầm và thủy sản.
- Phân bón hữu cơ: Kết hợp sắn lát khô với các phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất phân bón, cải tạo đất và tăng năng suất cây trồng.
Việc áp dụng đúng quy trình bảo quản sắn lát khô không chỉ giúp duy trì chất lượng sản phẩm mà còn tăng hiệu quả kinh tế cho các ngành sản xuất liên quan.
