Hạt giống rau là loại hạt có kích thước rất nhỏ nên dễ bị lẫn tạp cơ giới. Cho nên nếu không có biện pháp bảo quản thích đáng sẽ rất dễ bị hỏng, mất sức nẩy mầm và ảnh hưởng đến chất lượng giống.
Cách bảo quản hạt giống rau
Bảo quản trong kho thường
Chuẩn bị hạt trước khi bảo quản: Hạt giống rau sau khi thu hoạch và phơi khô cần để nguội hoàn toàn trước khi nhập kho.
Yêu cầu kho bảo quản:
- Kho cần khô ráo, thoáng mát, có khả năng thông gió tốt và điều kiện kín tương đối để hạn chế độ ẩm và côn trùng xâm nhập.
- Rắc vôi bột xung quanh khu vực trong kho để phòng chống nấm mốc và sâu mọt.
Bao bì và cách sắp xếp:
- Hạt giống rau phải được đựng trong bao tải hoặc túi polyetylen.
- Cách xếp bao cần đảm bảo dễ thông khí, thuận tiện cho việc kiểm tra định kỳ.
- Độ ẩm khi bảo quản cần điều chỉnh phù hợp với từng loại hạt giống để duy trì khả năng nảy mầm.
Đựng trong chum, vại
Phạm vi sử dụng: Phương pháp này phù hợp với khối lượng nhỏ (dưới 150 kg) hoặc bảo quản các loại hạt giống quý.
Dụng cụ bảo quản:
- Hạt giống được đựng trong bao tải hoặc túi nhỏ, sau đó đặt vào các dụng cụ như chum, vại khô, thùng sắt kín, lọ gốm, sành hoặc sứ.
- Rắc vôi bột xung quanh hạt giống để tăng khả năng bảo quản.
Chôn dụng cụ bảo quản:
- Đối với điều kiện cần giữ hạt lâu dài, có thể chôn dụng cụ chứa hạt xuống đất. Phương pháp này giúp duy trì nhiệt độ thấp và độ ẩm ổn định, đảm bảo hạt giống không bị hư hỏng.
Để trong kho lạnh
Đặc điểm: Đây là phương pháp bảo quản tiên tiến, được sử dụng rộng rãi trên thế giới và ngày càng phổ biến tại Việt Nam.
Ưu điểm:
- Giảm quá trình trao đổi chất và hoạt động của enzyme trong hạt giống, làm chậm quá trình nảy mầm.
- Bảo toàn chất lượng hạt giống trong thời gian dài.
- Kích thước kho lạnh bảo quản hạt giống rất phong phú, tuỳ biến theo ý của chủ sở hữu.
Lưu ý nhiệt độ và độ ẩm:
- Kho lạnh cần được duy trì nhiệt độ thấp (thường từ 0°C đến 10°C) và độ ẩm ổn định để đảm bảo hạt giống không bị mất khả năng nảy mầm.
Một số lưu ý
Đảm Bảo Độ Thuần Giống
- Thu hoạch riêng biệt: Các giống rau phải được thu hoạch, phơi, và đập riêng để tránh sự lẫn lộn giữa các giống.
- Cách ly: Trong suốt quá trình thu hoạch và bảo quản, cần cách ly các giống với nhau để giữ nguyên độ thuần chủng.
Điều Kiện Bảo Quản Tốt Nhất
- Hàm lượng nước trong hạt: Duy trì độ ẩm từ 10 – 12% để đảm bảo hạt không bị ẩm mốc hay mất khả năng nảy mầm.
- Nhiệt độ bảo quản: Duy trì nhiệt độ khối hạt trong khoảng 10 – 15°C để kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ một cách ổn định.
Lựa Chọn Hạt Trước Khi Bảo Quản
- Loại bỏ các hạt bị sâu bệnh, mốc, hoặc kém chất lượng trước khi nhập kho để hạn chế nguồn lây lan phá hoại.
- Đảm bảo hạt đạt đủ chất lượng về kích thước và hình dáng.
Thu Hái Đúng Thời Điểm
Thu hái hạt rau khi đạt độ chín sinh lý tối ưu.
- Quả khô (như hạt dưa): Cần vài ngày sau khi thu hoạch để tiếp tục chín.
- Quả chín đỏ (như cà chua, ớt): Thu hoạch khi quả đạt độ chín đỏ hoàn toàn.
- Rau cải (như cải làn): Thu hoạch định kỳ và phơi khô ngay.
Phơi Và Sấy Khô Hạt Giống
- Hạt sau khi lấy ra cần được phơi dưới ánh nắng lớn hoặc sấy khô để đạt độ ẩm yêu cầu.
- Để hạt nguội hoàn toàn trước khi đưa vào dụng cụ bảo quản.
Ghi Nhãn Đầy Đủ
Dán nhãn bên ngoài dụng cụ bảo quản, ghi rõ:
- Tên loại hạt giống.
- Ngày bảo quản.
- Số lượng hạt.
Ghi nhãn giúp thuận tiện trong việc theo dõi và sử dụng sau này.
Tránh Lẫn Tạp Trong Quá Trình Thu Hoạch Và Bảo Quản
- Tổ chức khu vực thu hoạch và phơi riêng biệt theo từng giống.
- Không sử dụng chung dụng cụ phơi, sấy hoặc bảo quản giữa các giống để tránh sự lẫn lộn.
