Lúa là loại hạt có vỏ trấu nên bảo quản có nhiều thuận lợi vì lớp vỏ trấu có tác dụng hạn chế sự xâm nhập của các môi trường bên ngoài. Tuy vậy, quá trình bảo quản lúa giống cũng chịu ảnh hưởng rất lớn của điều kiện ngoại cảnh. Dưới đây là một số biện pháp bảo quản lúa giống tốt nhất, bạn có thể tham khảo.
Mục lục
Cách bảo quản hạt lúa giống
Bảo quản trong chum vại
Dùng phương pháp bịt kín: lúa sau khi được phơi khô đến độ ẩm an toàn, loại sạch tạp chất, sâu mọt… đổ vào chum vại sạch sẽ và khô, sau đó đậy kín không cho tiếp xúc với không khí bên ngoài (nắp bằng tôn, đậy kín phủ lá chuôi khô, giẻ rách, khô dày, phủ lên trên…) tức là bảo quản trong điều kiện yếm khí.
Với hình thức này, nếu đảm bảo những yêu cầu phẩm chất ban đầu tốt có thể giữ được thời gian khá dài (4-5 năm).
Bảo quản bằng kho thường
Dạng đổ rời
Yêu cầu độ ẩm thóc khi vào kho yêu cầu không quá 14%.
Phương pháp bảo quản này đòi hỏi kho phải có vách ngăn, mỗi gia kho chứa khoảng 200 tấn. Yêu cầu điều kiện chống thấm, dột tốt. Thóc đổ vào kho với độ cao đống thóc không quá 3, 5 mét, mặt đống phải được cào trang phẳng. Cứ 15 ngày tiến hành cào đảo một lần lớp thóc trên mặt kho tới độ sâu 40 đến 50cm.
Thường xuyên theo dõi tình trạng đống thóc, đặc biệt chú ý tới độ ẩm thóc khi độ ẩm lên quá 14% và nhiệt độ ngoài trời lên tới 39oC cần có biện pháp xử lý kịp thời.
Dạng đóng bao
Độ ẩm thóc 16% thì thời gian bảo quản không quá 15 ngày, nếu độ ẩm thóc là 15% thì thời gian bảo quản có thể kéo dài không quá 6 tháng.
Kho phải có bục kê (palet) để chống ẩm. Các bao thóc được xếp thành lô, 15- 18 lớp với độ cao thích hợp không quá 4 mét, mỗi lô có khối lượng khoảng 200 tấn. Bao thóc được xếp cách tường ít nhất 0, 5 mét và lô nọ cách lô kia không dưới 1 mét. Bao thóc được xếp theo kiểu chồng 3 hoặc chồng 5.
Bảo quản bằng kho lạnh
Bảo quản lúa giống bằng kho lạnh là phương pháp tiên tiến và hiệu quả nhất hiện nay để giữ gìn chất lượng và tỷ lệ nảy mầm cao cho hạt giống. Nhờ vào khả năng kiểm soát chính xác nhiệt độ, độ ẩm và thông gió, kho lạnh giúp tạo môi trường lý tưởng cho hạt giống lúa phát triển và bảo quản trong thời gian dài.
Nhiệt độ:
- Nhiệt độ lý tưởng để bảo quản hạt giống lúa là từ 10°C đến 15°C.
- Nên duy trì nhiệt độ ổn định trong suốt thời gian bảo quản để tránh ảnh hưởng đến chất lượng hạt giống.
- Tránh để nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp vì có thể làm giảm tỷ lệ nảy mầm hoặc làm hỏng hạt giống.
Độ ẩm:
- Độ ẩm lý tưởng để bảo quản hạt giống lúa là dưới 10%.
- Nên sử dụng máy hút ẩm hoặc các chất hút ẩm để kiểm soát độ ẩm trong kho.
- Độ ẩm cao có thể làm cho hạt giống bị mốc, thối rữa và giảm tỷ lệ nảy mầm.
Thông gió:
- Cần đảm bảo kho bảo quản hạt giống lúa có hệ thống thông gió tốt để tránh tích tụ khí CO2 và ethylene.
- Thông gió tốt giúp giữ cho hạt giống khô ráo và ngăn ngừa sự phát triển của nấm mốc.
Một số lưu ý
- Lúa giống phải được bảo quản nơi khô ráo thoáng mát, không bị dột mưa, phải được thường xuyên kiểm tra ẩm độ, sâu mọt, chim chuột….
- Giữ cho lúa không bị ẩm ướt, không bị men, mốc và xảy ra hiện tượng tự bốc nóng, không có sâu mọt…
- Với số lượng ít có thể đựng trong các dụng cụ bảo quản như chum, vại, bồ, bịch, vựa lúa…
- Nếu với số lượng nhiều thì chứa trong các kho lớn bằng gạch, ngói hoặc có thể bằng tre nứa lá.
- Đối với những lúa dùng làm giống, yêu cầu phải giữ được độ nẩy mầm và năng lực nẩy mầm cao, đồng thời phải giữ được độ thuần giống, độ sạch giống nên kho phải vững chắc và tốt hơn kho thường.
- Kho phải kiên cố, cách nhiệt và cách ẩm tốt. Phải bảo quản hạt giống riêng rẽ từng khối theo giống, theo mức độ sạch khác nhau, và theo mức độ tạp chất, độ ẩm khác nhau.
- Kho phải rộng thoáng, để tránh hiện tượng đọng khí co2. Tùy theo phương pháp bảo quản (đóng bao hay đổ rời) tùy theo thời gian bảo quản và trạng thái hạt (như độ ẩm hạt, mức độ chín…) mà chiều cao tầng bao hay đống hạt có thể thay đổi trong khoảng khá lớn. Thông thường chiều cao đông hạt chỉ vào khoảng 1,5 m và chiều cao tầng bao khoảng 4 tầng là vừa phải.
