Lưu ý trong quy hoạch mặt bằng kho lạnh: dung tích, chi phí,…
Dưới đây là một số lưu ý quan trọng trong quy hoạch mặt bằng kho lạnh:
Dung tích và chức năng của kho lạnh
Nói chung các kho lạnh có dung tích và công dụng hết sức khác nhau, nên mặt bằng cũng được bố trí khác nhau. Kho lạnh đa năng phần lớn là các kho lạnh cho thuê.
Người ta cho thương nhân hoặc các doanh nghiệp thuê nên hàng hoá hết sức đa dạng và chế độ bảo quản cũng khác nhau, nên kho lạnh cũng cần đa dạng để đáp ứng nhu cầu đó. Tuy nhiên xu hướng phát triển lại là các kho lạnh chuyên dùng sử dụng cho một mặt hàng ổn định nào đó.
Ví dụ các kho lạnh bảo quản thịt cho các lò mổ, kho bảo quản cá ở bến cảng. Các kho lạnh cá bến cảng tiếp nhận cá đã được chế biến và kết đông trên các tàu đánh cá đưa về.
Các kho lạnh tôm xuất khẩu, các kho lạnh rau quả trước khi vận chuyển đi xa hoặc các kho lạnh bảo quản khi đi thu hái trong thời vụ và đồng thời là các trung tâm thu mua.
Để đạt được hiệu quả kinh tế diện tích kho lạnh tối thiểu để cho thuê phải đạt được 2000m2, giới hạn lớn nhất là không hạn chế. Trung bình các kho lạnh cho thuê có diện tích từ 3000 đến 10000 m2. Các kho lạnh chuyên dùng có những quan điểm riêng về hiệu quả kinh tế nên cũng không có giới hạn về diện tích.
Tính toán kinh tế
Cần có sự tính toán kỹ lưỡng về kinh tế khi tiến hành xây dựng kho lạnh. Đối với kho lạnh cho thuê cần phải có vốn đầu tư xây dựng (giá thiết bị, vốn xây dựng cơ bản) với giá vận hành (nguyên vật liệu tiêu hao khi vận hành, giá sửa chữa, giá điện, nước, thuế, lương, phúc lợi, bảo hiểm xã hội, các chi phí khác…) với khả năng chất tải, khả năng quay vòng hàng, khả năng cho thuê, diện tích các loại phòng có thể cho thuê.
Chọn mặt bằng xây dựng
Việc gia cố nền móng nhiều khi dẫn tới việc tăng đáng kể vốn đầu tư xây dựng. Đặc biệt các kho lạnh bến cảng cần đóng cọc và xử lý nền móng. Ở các vùng khai thác mỏ, việc khai thác có thể dẫn tới các hư hỏng về nền móng, sạt lở đất đai. Các xử lý ổn định nền móng đôi khi rất tốn kém. Nếu mực nước quá lớn cần phải có biện pháp chống thấm ẩm.
Nguồn nước
Do nhiệt thải ở thiết bị ngưng tụ là rất lớn nên ngay từ khi thiết kế cần phải tính toán đến nguồn nước. Có thể sử dụng nước thành phố, tuy nhiên nếu có khả năng tự khai thác là tốt nhất, như vậy sẽ chủ động hơn rất nhiều.
Cần phải khoan và bơm thử các giếng khoan, xác định chất lượng và trữ lượng nước và khả năng khai thác tại chỗ.
Ở miền Bắc Việt Nam, mức khai thác ở các giống khoan có nhiệt độ ổn định 24oC trong cả mùa đông và mùa hè nên rất thuận lợi cho giải nhiệt bình ngưng so với nước tuần hoàn luôn thay đổi nhiệt độ theo thời tiết.
Vào mùa hè khi nhiệt độ nước tuần hoàn tới 32 độ C, năng suất lạnh khi dùng nước giếng khoan có thể tăng tới 20% và điện năng tiêu thụ có thể giảm tới 15%. Ngoài việc cấp nước, việc thoát nước cũng cần được dự tính. Có thể thoát ra kênh, mương, sông ngòi…
Nguồn điện
Quan trọng tương tự là việc cấp điện đến công trình, giá điện và giá xây lắp công trình điện. Ngoài nước thì điện là hạng mục có ảnh hưởng lớn đến vốn đầu tư xây dựng và đặc biệt là vận hành sau này nên cần được quan tâm thích đáng khi chọn mặt bằng xây dựng.
Bốc xếp
Các kho lạnh đều cần có một sân rộng để cho xe tải đi lại bốc dỡ hàng, đảm bảo được việc bốc dỡ hàng với khối lượng cao nhất, đồng thời đảm bảo các mặt hàng đông lạnh không bị ảnh hưởng tới thời gian bốc xếp.
Dọc theo chiều dài kho cần bố trí hiên tàu hỏa và hiên ôtô cho cùng một lúc có thể bốc xếp nhiều toa tàu và nhiều ô tô. Đối với kho lạnh bến càng cần phải có cầu cảng của kho để có thể bốc xếp trực tiếp từ tàu vào kho tránh phải dùng phương tiện vận chuyển trung gian.
Xưởng nước đá đi kèm
Sản xuất nước đá là công việc liên quan chặt chẽ đến kho lạnh, đặc biệt là kho lạnh bến cảng. Ở các kho lạnh bến cảng không chỉ cần thiết cho các tàu đánh cá mà cho cả việc chế biến cá ngay tại phân xưởng chế biến của kho lạnh.
Việc xây dựng các xưởng nước đá ở các kho lạnh nội địa ở các vùng khác nhau là khác nhau, tùy theo nhu cầu tại chỗ, kể cả như cầu của các ngành công nghiệp và sức tiêu thụ của nhân dân.
Sức tiêu thụ này phụ thuộc vào thời tiết và cả tập quán tiêu dùng đá của từng vùng dân cư. Trước khi quyết định năng suất xưởng nước đá cũng cần phải tìm hiểu các xưởng nước đá của các đơn vị khác như lò giết mổ, nhà máy bia, nước ngọt, các xưởng nước đá độc lập… đã cung cấp nhu cầu đó đến đâu. Cũng cần dự trữ lượng tiêu thụ đá trong mùa đông giảm 20 đến 50% và công việc vận chuyển phân phối chiếm đến khoảng 40% giá thành cây đá.
Nên bố trí xưởng nước đá vào một khu riêng biệt vì mặt bằng và chiều cao xưởng là quá lớn để bố trí vào kho lạnh. Ngay cả việc vận hành của xưởng cũng nên tách độc lập với kho lạnh.
Để sản xuất nước đá tinh khiết hoặc nước đá trong suốt (có thổi khí) phải cần thêm diện tích để bố trí các thiết bị phụ đó. Máy lạnh dùng cho sản xuất nước đá nên đặt chung trong phòng máy của kho lạnh để tiện cho việc vận hành, bảo dưỡng và sửa chữa thiết bị.
Phòng trữ đá phải đủ lớn để trữ đá cho cả tuần hoặc cả tháng sản xuất để đáp ứng cho các thời gian cao điểm về mùa nóng. Với cùng một nhu cầu về đá thì việc xây dựng một bể đá nhỏ với kho trữ lớn kinh tế hơn so với một bể đá lớn nhưng kho trữ nhỏ, vì xưởng nhỏ hoạt động nhiều ngày trong năm hơn và hoạt động vào nhiều ngày mát trời nên năng suất lạnh cao hơn và điện năng tiêu tốn ít hơn.
