Trang thiết bị lạnh cho các phương tiện vận chuyển có lạnh

Mục đích

Vận chuyển có lạnh là một trong những khâu quan trọng của công nghệ lạnh thực phẩm, đặc biệt là đối với công nghệ lạnh thực phẩm ở các vùng nhiệt đới. Vận chuyển có lạnh phải đảm bảo khép kín mạch lạnh từ các khâu tiếp nhận nguyên liệu, vận chuyển, chế biến lạnh, bảo quản lạnh cho tới khâu tiêu thụ sản phẩm, hoặc xuất khẩu gần hay xa với mục đích gìn giữ hầu như nguyên vẹn phẩm chất của sản phẩm.

– – – – – – -* – – – – – – -> Phương tiện vận chuyển có lạnh
—> Phương tiện vận chuyển thường (không có lạnh)
– – – – – – – – – – – – – -> Vận chuyển trong phân xưởng

Phương thức vận chuyển có lạnh

Phương thức vận chuyển có lạnh bao gồm vận chuyển đường sắt, đường bộ, đường thủy và đường hàng không với các loại trang thiết bị lạnh thích hợp khác nhau:

Vận chuyển có lạnh trên đường sắt

Phương tiện vận chuyển có lạnh trên đường sắt là phương tiện vận chuyển có lạnh quan trọng nhất, cho phép vận chuyển một khối lượng lớn các sản phẩm lạnh trên một quãng đường xa. Trang bị lạnh ở đây gồm các đoàn tàu lạnh thường với 23 toa và một đầu máy, trong đó 20 toa lạnh đặt ở hai đầu, 1 toa đặt máy lạnh, 1 toa đặt máy phát điện diesel và 1 toa cho công nhân ở hệ thống máy lạnh ở đoàn tàu lạnh thường là hệ thống làm lạnh gián tiếp qua nước muối. 

Cả đoàn tàu lạnh dài nên khó bố trí sân bãi bốc dỡ hàng lạnh. Do đó người ta trang bị xen kẽ 3-5 toa lạnh. Các toa lạnh hoặc dùng toa chứa nước đá ở 2 đầu hay ở trên trần, hoặc dùng loại máy lạnh freon riêng biệt cho từng toa (kiểu như container có máy lạnh).

Vận chuyển có lạnh trên đường bộ

Phổ biến nhất ở vận chuyển có lạnh trên đường là ô tô có thùng chứa cách nhiệt, ô tô phát lạnh và ô tô có máy lạnh. Ô tô có thùng chứa cách nhiệt dùng để chở thực phẩm có ướp nước đá và với cung độ vận chuyển gần (200km trở lại).

Ô tô phát lạnh cũng gồm có thùng chứa cách nhiệt và được trang bị bộ phận phát lạnh theo nhiều phương án khác nhau:

• Phát lạnh bằng hỗn hợp nước đá – muối.
• Phát lạnh bằng thăng hoa đá khô (tuyết CO₂).
• Phát lạnh bằng CO₂ lỏng, ni tơ lỏng hoặc các khí hóa lỏng khác.
• Phát lạnh bằng các ơtectic đông lạnh – Chillfast.

Ô tô có máy lạnh cũng gồm có thùng chứa cách nhiệt có lắp máy lạnh theo nhiều kiểu khác nhau.

• Máy lạnh kiểu giãn nở các khí hóa lỏng như propan, butan,… vừa cung cấp nhiên liệu cho động cơ ô tô, mà vừa phát lạnh cho thùng chứa cách nhiệt;
• Máy lạnh hấp thụ;
• Máy nén lạnh tổ hợp thermoking, carrier, mycom,…

Đối với các nước nhiệt đới, phương tiện vận chuyển có lạnh trên đường bộ còn có cả xe ngựa, voi thồ, lạc đà thồ… Ở các phương tiện vận chuyển này thường trang bị máy lạnh hấp phụ dùng năng lượng mặt trời, mà ở đây các panel thu năng lượng mặt trời chính là mái che nắng cho xe ngựa, cho voi hay cho lạc đà.

Vận chuyển có lạnh bằng đường thủy

Thường dùng các tàu lạnh, xà lan lạnh và canô lạnh. Xà lan lạnh, canô lạnh, tàu lạnh nhỏ, kể cả ghe lớn bằng gỗ đều được trang bị máy lạnh phục vụ cho các hầm trữ lạnh, hầm trữ đông để vận chuyển với cung độ không xa. 

Còn tàu viễn dương với tải trọng từ 3000-5000 tấn trở lên, trong đó các hầm lạnh thường, lạnh đông chiếm tới 50% tải trọng và được trang bị bằng các hệ thống máy lạnh lớn và hiện đại.

Vận chuyển có lạnh bằng đường hàng không

Hiện nay, các sản phẩm sinh học, các loại thực phẩm dễ hư hỏng, thực phẩm tươi sống, hoa và cây kiểng… được vận chuyển có lạnh bằng đường hàng không rất phổ biến. Nhiều cargo lạnh chuyên dùng được trang bị máy lạnh bán dẫn, máy lạnh kiểu giãn nở khí nén hoặc sinh lạnh bằng thăng hoa đá khô (tuyết CO₂), đang phục vụ cho vận chuyển lạnh hàng ngàn tấn hàng/ngày của các hãng hàng không lớn quốc tế.